Η θεατρική μας ομάδα, ξεκίνησε τις αναγνώσεις του έργου που θα παρουσιάσει τον Χειμώνα, όπως καθιερώσαμε από πέρυσι. Για φέτος αποφάσισε η ομάδα να παρουσιάσει ένα θεατρικό δρώμενο, με θέμα την εκδίκηση και την αυτοδικία. Το κείμενο στηρίζεται στην τραγωδία του μεγάλου αρχαίου ποιητή Αισχύλου "Χοηφόροι" και θα παρουσιαστεί με αυτόν τον τίτλο. Μηχανικά και ηλεκτρονικά εφέ θα συνοδεύσουν την παράσταση, στην προσπάθεια να μπουν οι θεατές "μέσα" στο δρώμενο.
Τους βασικούς ρόλους θα ερμηνεύσουν:
Ορέστης: Νίκος Ευαγγελινός
Ηλέκτρα: Ντόρα Χαραλάμπους
Κλυταιμνήστρα: Πολυτίμη Καραγάκια
Αίγισθος: Πλάτωνας Καβάγιας
Τροφός: Αρετή Τσορβατζή
Στον χορό, κορυφαίος θα είναι ο: Θόδωρος Μπόταςενώ το κύριο σώμα του χορού θα αποτελέσουν 1-6 κορίτσια του Λυκείου Αιτωλικού με την Ιωάννα Σκόνδρα να έχει κλείσει την πρώτη θέση.
Παραμένουν ακόμα ανοικτές λοιπόν οι θέσεις του χορού και ο μικρός αλλά σημαντικός ρόλος της Τροφού.Όποια κοπέλα θέλει να δράσει στο θεατρικό σανίδι, μπορεί να πάρει πληροφορίες κάθε Παρασκευή,μετά τις 20.30 στην αίθουσα του Συλλόγου μας.
Την μουσική του έργου θα γράψει ειδικά για την παράσταση, ο Αποστόλης Σεβαστός,με τις συμβουλές ώς προς το παραδοσιακό μέρος της, του Γιώργου Κομζιά.
Για τα μηχανικά και ηλεκτρονικά εφέ θα συνεργαστούν οι: Γιώργος Σφυρής, που θα έχει, όπως πάντα και το γενικό πρόσταγμα στην τεχνική υποστήριξη, ο Πάνος Ακρίδας για τον ήχο και τα εφέ φωτισμού, ο Δημήτρης Στογιάννης που θα έχει και την ευθύνη του Η/Υ, ο Μιχάλης Κότσαρης που θα έχει και το γενικό πρόσταγμα στο Καλλιτεχνικό μέρος και ο Χρίστος Λάτσινος για τον σχεδιασμό.
Ο Γίωργος Κομζιάς, θα αναλάβει την χορογραφία και την κίνηση.
Ο Μιχάλης Κότσαρης της Gallery "ΕΡΓΩ", έχει ήδη αρχίσει να σχεδιάζει τα σκηνικά και το σήμα της παράστασης, που θα παρουσιαστεί σε λίγες ημέρες.
Την σκηνοθετική επιμέλεια και την υποκριτική διδασκαλία θα την έχει ο Χρίστος Λάτσινος.
Πληροφορίες για το κείμενο του έργου και για τον Αισχύλο, διαβάστε, πατώντας στο "διαβάστε περισσότερα"
Τους βασικούς ρόλους θα ερμηνεύσουν:
Ορέστης: Νίκος Ευαγγελινός
Ηλέκτρα: Ντόρα Χαραλάμπους
Κλυταιμνήστρα: Πολυτίμη Καραγάκια
Αίγισθος: Πλάτωνας Καβάγιας
Τροφός: Αρετή Τσορβατζή
Στον χορό, κορυφαίος θα είναι ο: Θόδωρος Μπόταςενώ το κύριο σώμα του χορού θα αποτελέσουν 1-6 κορίτσια του Λυκείου Αιτωλικού με την Ιωάννα Σκόνδρα να έχει κλείσει την πρώτη θέση.
Παραμένουν ακόμα ανοικτές λοιπόν οι θέσεις του χορού και ο μικρός αλλά σημαντικός ρόλος της Τροφού.Όποια κοπέλα θέλει να δράσει στο θεατρικό σανίδι, μπορεί να πάρει πληροφορίες κάθε Παρασκευή,μετά τις 20.30 στην αίθουσα του Συλλόγου μας.
Την μουσική του έργου θα γράψει ειδικά για την παράσταση, ο Αποστόλης Σεβαστός,με τις συμβουλές ώς προς το παραδοσιακό μέρος της, του Γιώργου Κομζιά.
Για τα μηχανικά και ηλεκτρονικά εφέ θα συνεργαστούν οι: Γιώργος Σφυρής, που θα έχει, όπως πάντα και το γενικό πρόσταγμα στην τεχνική υποστήριξη, ο Πάνος Ακρίδας για τον ήχο και τα εφέ φωτισμού, ο Δημήτρης Στογιάννης που θα έχει και την ευθύνη του Η/Υ, ο Μιχάλης Κότσαρης που θα έχει και το γενικό πρόσταγμα στο Καλλιτεχνικό μέρος και ο Χρίστος Λάτσινος για τον σχεδιασμό.
Ο Γίωργος Κομζιάς, θα αναλάβει την χορογραφία και την κίνηση.
Ο Μιχάλης Κότσαρης της Gallery "ΕΡΓΩ", έχει ήδη αρχίσει να σχεδιάζει τα σκηνικά και το σήμα της παράστασης, που θα παρουσιαστεί σε λίγες ημέρες.
Την σκηνοθετική επιμέλεια και την υποκριτική διδασκαλία θα την έχει ο Χρίστος Λάτσινος.
Πληροφορίες για το κείμενο του έργου και για τον Αισχύλο, διαβάστε, πατώντας στο "διαβάστε περισσότερα"
Εισαγωγή
Ο Αισχύλος
Ο αρχαιότερος των τριών μεγάλων δραματουργών της Αθήνας, γεννήθηκε το 525 π.Χ. Από εύρωστη οικογένεια, φρόντισε ο πατέρας του να λάβει την καλύτερη δυνατή παιδεία. Σε ηλικία μόλις 25 ετών παίρνει μέρος σε διαγωνισμό τραγωδίας, αλλά αποτυγχάνει.Παίρνει μαζί με τα αδέλφια του μέρος στην μάχη του Μαραθώνα, της Σαλαμίνας και των Πλαται-ών.
Αμέσως μετά, αρχίζει την συγγραφή των θεατρικών του έργων και το 484 κερδίζει το πρώτο έπαθλο στους θεατρικούς αγώνες, με το έργο «Πέρσες», όπου διαδραματίζονται τα μεγάλα γεγονότα των Περσικών πολέμων, στους οποίους είχε και ο ίδιος συμμετάσχει.
Ο λόγος του Αισχύλου, είναι μεγαλοπρεπής, με μετρημένα λεκτικά μέσα, εικόνες πυκνού νοήμα-τος, εμπνέει στον θεατή το αίσθημα της συγκίνησης, του δέους και του υψηλού. Το ύφος των τραγωδιών του, έχει σκοπό να κάνει τον θεατή να νοιώσει τις μεγάλες και αναλλοίωτες αξίες που διέπουν τη ζωή του ανθρώπου: την ασημαντότητά του μπροστά στο υπερφυσικό και στο θάνατο, το μεγαλείο του, όταν συνειδητά ενστερνίζεται αρχές που τον ξεπερνούν, όπως, οι άγραφοι νόμοι, την επαφή με το Θείο, ώστε οι ανθρώπινες πράξεις να κρατιούνται στα όρια του μέτρου και οι άνθρωποι να φυλάγονται από την εκδικητική μανία των συνανθρώπων, των Θεών και της φύσης όταν το παραβιάζουν.Τέλος, ο άνθρωπος, δεν υπάρχει στην αισχύλεια τραγωδία ως άτομο αλλά ως στοιχείο της ανθρώ-πινης κοινωνίας, της κοινωνίας των Θεών και τελικά ίδιας της φύσης. Φιλολογική ομάδα ΚΑΚΤΟΥ
σημείωση
Ο Αισχύλος, είναι ο πρώτος δραματουργός που καθιέρωσε τον θεατρικό διάλογο με τη μορφή που τον εννοούμαι σήμερα.(μέχρι τότε οι τραγωδίες ήταν μόνο χορικά μέρη και ήταν ουσιαστικά θρη-σκευτικοί ύμνοι)
Επίσης ο Αισχύλος είναι ο πρώτος που χρησιμοποιεί θεατρικά σκηνικά και επιμελείται τη σκηνική παρουσία των υποκριτών. (ηθοποιών)
Χ.Λ.
Σημείωμα για την τριλογία
Η τραγωδία Χοηφόροι, αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας «Ορέστεια». Ο Αισχύλος, κάνει με την τριλογία, στροφή από την παθητική περιγραφή γεγονότων, στην ενεργό επί σκηνής δράση. Συνομωσίες, φόνοι, εκδίκηση, επερχόμενη τιμωρία, συνθέτουν την πλοκή αυτού του έρ-γου, δημιουργώντας έντονα και εναλλασσόμενα συναισθήματα στον θεατή ή τον αναγνώστη.
Στην πρώτη τραγωδία της τριλογίας που έχει τίτλο «Αγαμέμνων», διακρίνονται δύο ενότητες.Στην πρώτη γίνεται η προετοιμασία των θεατών για να εισαχθούν ομαλά στη τραγωδία και έχοντας πλήρη επίγνωση των γεγονότων. Ενώ στη δεύτερη ενότητα, τοποθετείται το κύριο βάρος της δράσης, με την επιστροφή στο Άργος του Αγαμέμνονα, από τον πόλεμο της Τροίας, με την ραγδαία εξέλιξη των γεγονότων, που καταλήγουν στη δολοφονία του, από την σύζυγό του Κλυταιμνήστρα που τον εκδικείται για τη θυσία της κόρης τους Ιφιγένειας στην Αυλίδα, προκειμένου να φυσήξει ούριος άνεμος και να μπορέσουν να αποπλεύσουν τα καράβια των Ελλήνων για την εκστρατεία στην Τροία. Στην δολοφονία, συνένοχό της έχει τον εραστή της Αίγισθο.
Στο δεύτερο μέρος της τριλογίας, στις «Χοηφόρους», η δράση αρχίζει αμέσως, γιατί οι θεατές υποψιασμένοι πλέον από τον «Αγαμέμνονα», μπορούν άμεσα να παρακολουθήσουν τα τεκταινόμενα.
Ο Ορέστης επιστρέφει για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του. Τον αναγνωρίζει στον τάφο του Αγαμέμνονα η αδελφή του Ηλέκτρα, που έχει έλθει με άλλες γυναίκες, σταλμένη από το παλάτι, να προσφέρει σπονδές (χοές). Ο Ορέστης εκδικείται τον φόνο του πατέρα του, σκοτώνο-ντας τους υπαίτιους, Αίγισθο και Κλυταιμνήστρα και καταδιώκεται από τις Ερινύες.
Στις «Ευμενίδες», το τρίτο μέρος της τριλογίας, ο Ορέστης καταδιωκόμενος από τις Ερινύες, καταφεύγει στο ναό του Απόλλωνα για να προσευχηθεί και να εξαγνιστεί. Εκεί θα γίνει και η τελική του δίκη από τους Θεούς, ενώ θα έχει συμπαραστάτιδα την Παλλάδα Αθηνά. Η δίκη θα γίνει και ο Ορέστης θα αθωωθεί από τους Θεούς και οι Ερινύες θα μετατραπούν σε προστατευτικά πνεύματα.
Η βασική λοιπόν αρχή που διέπει όλη την τριλογία και επισημαίνεται ήδη από το πρώτο μέρος, είναι η απόδοση δικαιοσύνης. Όποιος παραβαίνει το νόμο τιμωρείται. Η τιμωρία είναι αναπόφευκτη και υπαγορεύεται από τους άγραφους και αιώνιους νόμους των Θεών.
Καμιά φορά την απόδοση της τιμωρίας αναλαμβάνει κάποιος ανόσιος άνθρωπος, που στη συνέχεια όμως, οφείλει να τιμωρηθεί κι αυτός. Προφητικά, ο μυθικός μάντης Κάλχας, προειδοποιεί ότι η νίκη που επιτυγχάνεται με έγκλημα, οδηγεί στο έγκλημα. Στην τριλογία του Αισχύλου επιβεβαιώνονται τα λόγια του Κάλχα.Όλοι οι ήρωες, υποκινούνται από τα μύχια πάθη τους.Ο Αγαμέμνονας, βεβήλωσε ναούς των Θεών, παραβίασε θεϊκούς και ανθρώπινους νόμους, θυσίασε τη κόρη του Ιφιγένεια, όμως ο ίδιος δεν έχει συνείδηση των αμαρτιών του. Αισθάνεται μάλλον ευνοούμενος των Θεών και αξιόλογος άνθρωπος. Ο ατιμωτικός θάνατός του, είναι συνέπεια της εξ’ αίματος έχθρας. Ο Αίγισθος έχει κάθε δικαίωμα να εκδικηθεί τον φόνο των αδελφών του από τον πατριάρχη του οίκου των Ατρειδών τον Ατρέα, σκοτώνοντας τον γιό του, Αγαμέμνονα. Η Κλυταιμνήστρα, έχει επίσης τους προσωπικούς της λόγους. Τον θάνατο της Ιφιγένειας, την απιστία του Αγαμέμνονα με την Κασσάνδρα και τον έρωτά της για τον Αίγισθο. Αυτοί όμως οι ανθρώπινοι λόγοι, γίνονται όργανα για κάτι υπεράνθρωπο και αιώνιο. Τα νήματα των ανθρώπινων σκέψεων και πράξεων κινούν οι Θεοί.Στις αισχυλικές τραγωδίες η έννοια του Θεού, υπερβαίνει τον ανθρώπινο νόμο και οι άνθρωποι, όργανα στα χέρια των Θεών, αναγκάζονται να επιβάλλουν τη δικαιοσύνη και να επαναφέρουν την ισορροπία του κόσμου.
Η υπόθεση και η δική μας παρουσίαση
η δράση εκτυλίσσεται στο Άργος, όπου μετά τη δολοφονία του Αγαμέμνονα βασιλεύουν οι φονιάδες του, Κλυταιμνήστρα και Αίγισθος. Ο Ορέστης, γιός της Κλυταιμνήστρας και του δολοφονημένου Αγαμέμνονα, χρόνια απών από την πόλη του επιστρέφει για να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα του. Θα συναντηθεί τυχαία με την αδελφή του Ηλέκτρα, που ναι μεν ζει στο παλάτι, όμως έχει την τύχη δούλας. Η Ηλέκτρα έχει έλθει στο τάφο του πατέρα της να κάνει σπονδές και εκεί θα αναγνωρίσει τον αδελφό της, από μια μπούκλα των μαλλιών του. Αυτός θα της αποκαλύψει τον λόγο της επιστροφής του, και συνεπι-κουρούμενος από το χορό, θα στήσει ένα σχέδιο και υποκρινόμενος τον ξένο επισκέπτη που φέρνει το μαντάτο του θανάτου του, θα μπει στο παλάτι και θα τιμωρήσει τους φονιάδες. Μετά όμως από αυτό, οι Ερινύες, αόρατες για όλους τους άλλους, εκτός του Ορέστη, θα έλθουν για να του επιβάλλουν τη δίκαιη τιμωρία του για το αμάρτημα της μητροκτονίας.
σήμερα
χρησιμοποιώντας σαν καμβά την τραγωδία του Αισχύλου Χοηφόροι, και στηριζόμενοι σε μια σχετικά ελεύθερη απόδοση, θα στήσουμε ένα θεατρικό δρώμενο, ακριβώς πάνω στο πάθος των ανθρώπων για εκδίκηση αλλά και την τιμωρία που την ακολουθεί.Θα ξεκινήσουμε με μια αφήγηση και χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά αλλά και μηχανικά μέσα, θα βάλουμε τον θεατή στην αρχή της ιστορίας μας. Από την θυσία της Ιφιγένειας στη Αυλίδα, (που είναι και ο κυριότερος λόγος που η Κλυταιμνήστρα ζητάει τον θάνατο του συζύγου της Αγαμέμνονα), θα μεταφερθούμε στην Τροία και από εκεί πίσω στο Άργος, όταν επιστρέφει θριαμβευτής ο αρχηγός των Ελλήνων και αντί για τιμές τον περιμένει ο θάνατος. Κατά τη διάρκεια του έργου, θα αλλάζει και το σκηνικό, και από μια τεράστια οθόνη που θα είναι στην αρχή, θα μεταλλαχθεί στον χώρο ταφής του Αγαμέμνονα και μετά σε παλάτι.
Το έργο θα εξελιχθεί σε δύο σκηνές ίδιου χρόνου. (περίπου 15 – 20 λεπτά η κάθε μια).
Ο λόγος που επέλεξα να αποδώσουμε θεατρικά αυτό το συγκεκριμένο κείμενο, εκτός της πρόκλησης που περιέχει μια αισχυλική τραγωδία, είναι το ότι στην ανάγνωση του, με απασχόλησε πολύ σοβαρά ο λόγος που ο Ορέστης ζητάει εκδίκηση. Ενώ γνωρίζει τους λόγους που οδήγησαν στη δολοφονία του πατέρα του, αυτός τους αντιπαρέρχεται, «ξεχνάει» την θυσία της αδελφής του Ιφιγένειας, και με μανία ζητάει το κεφάλι της μητέρας του. Ο λόγος είναι άραγε μόνο η τυφλή εκδίκηση; Η υπάρχει και κάτι ακόμα; Το αρχικό κείμενο, αναφέρεται συχνά πυκνά, στον πλούτο που έχασε και τώρα θα αποκτήσει πάλι, αλλά και στην εξουσία και τη δύναμη που θα του ανήκε κληρονομικά, αλλά δεν την έχει. Αυτά τα στοιχεία τα αφαίρεσα από το δικό μας κείμενο, (γιατί δεν ήθελα να ταυτίσει ο θεατής, την ανάγκη για εκδίκηση μόνο με τα υλικά αγαθά), και κράτησα μόνο την ανιδιοτελή ανάγκη για εκδίκηση, για αυτοδικία. Έτσι διαμορφώθηκε ένα καινούριο κείμενο που περιέχει το πάθος των ανθρώπων για την εφαρμογή του εβραϊκού νόμου που ορίζει το «οφθαλμό αντί οφθαλμού». Ένα πάθος και ένα ερώτημα βαθειά ανθρώπινο, που δεν αφορά μόνο εκείνη την εποχή αλλά και τη δική μας. Δεν είναι πολύ μακριά η εποχή της κρητικής βεντέτας που όριζε πως η πληρωμή του φόνου πρέπει να γίνεται με φόνο. Πόσοι δεν σκεφτήκαμε βλέποντας ένα αστυνομικό ρεπορτάζ στη τηλεόραση «αν το είχε κάνει σε μένα ή στο παιδί μου, θα τον είχα σκοτώσει με τα ίδια μου τα χέρια».
Στο τέλος του έργου θα πρέπει να παραμείνει αναπάντητο το ερώτημα σε εμάς και στους θεατές μας, εάν η πράξη του Ορέστη ήταν δίκαιη, εάν τελικά η αυτοδικία είναι ο τρόπος να λύνει το ανθρώπινο γένος τις διαφορές του.
Θα υπάρχει το ερώτημα και η διαφωνία φαντάζομαι, για το καλώς είχε ο φόνος; (είτε πρόκειται για τη μάνα είτε όχι), ή είναι το μεγαλύτερο έγκλημα που μπορεί να διαπράξει ο άνθρωπος. Άραγε ένας φόνος για λόγους εκδίκησης είναι δικαιολογημένος φόνος; Θα πρέπει να τιμωρηθεί ο άνθρωπος που αυτοδικεί ή όχι;
Αυτό είναι που θα προσπαθήσουμε να κάνουμε τον θεατή μας να αναρωτηθεί.
Χρίστος Λάτσινος
Τα πρόσωπα
Αφηγητής εισαγωγής
Ορέστης
Κορυφαίος του χορού
Χορός γυναικών με 6 πρόσωπα
Ηλέκτρα
Δούλος
(πρόσωπο που δεν το βλέπουμε, ακούμε μόνο τη φωνή του)
Κλυταιμνήστρα
Τροφός
Αίγισθος
Το Θεατρικό δρώμενο Αισχύλου Χοηφόροι, είναι μια θεατρική παραγωγή προσπάθεια του Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό».
Θα προετοιμαστεί, από τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Φεβρουάριο του 2010,
από τη Θεατρική ομάδα του Συλλόγου, με σκοπό να παρουσιαστεί τον Φεβρουάριο του 2010 σε τέσσερεις παραστάσεις.
Το κείμενο στηρίζεται στo ομότιτλο βιβλίο, των εκδόσεων ΚΑΚΤΟΣ,
της σειράς ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ «Οι Έλληνες».
Πρώτη έκδοση 1992
Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
Πανεπιστημίου 46 Αθήνα
Νεοελληνική απόδοση: Τάκης Ρούσος
Εισαγωγή & σημειώματα: Φιλολογική ομάδα ΚΑΚΤΟΥ
Ελεύθερη απόδοση – προσαρμογή διαλόγων: Χρίστος Λάτσινος
Ο Αισχύλος
Ο αρχαιότερος των τριών μεγάλων δραματουργών της Αθήνας, γεννήθηκε το 525 π.Χ. Από εύρωστη οικογένεια, φρόντισε ο πατέρας του να λάβει την καλύτερη δυνατή παιδεία. Σε ηλικία μόλις 25 ετών παίρνει μέρος σε διαγωνισμό τραγωδίας, αλλά αποτυγχάνει.Παίρνει μαζί με τα αδέλφια του μέρος στην μάχη του Μαραθώνα, της Σαλαμίνας και των Πλαται-ών.
Αμέσως μετά, αρχίζει την συγγραφή των θεατρικών του έργων και το 484 κερδίζει το πρώτο έπαθλο στους θεατρικούς αγώνες, με το έργο «Πέρσες», όπου διαδραματίζονται τα μεγάλα γεγονότα των Περσικών πολέμων, στους οποίους είχε και ο ίδιος συμμετάσχει.
Ο λόγος του Αισχύλου, είναι μεγαλοπρεπής, με μετρημένα λεκτικά μέσα, εικόνες πυκνού νοήμα-τος, εμπνέει στον θεατή το αίσθημα της συγκίνησης, του δέους και του υψηλού. Το ύφος των τραγωδιών του, έχει σκοπό να κάνει τον θεατή να νοιώσει τις μεγάλες και αναλλοίωτες αξίες που διέπουν τη ζωή του ανθρώπου: την ασημαντότητά του μπροστά στο υπερφυσικό και στο θάνατο, το μεγαλείο του, όταν συνειδητά ενστερνίζεται αρχές που τον ξεπερνούν, όπως, οι άγραφοι νόμοι, την επαφή με το Θείο, ώστε οι ανθρώπινες πράξεις να κρατιούνται στα όρια του μέτρου και οι άνθρωποι να φυλάγονται από την εκδικητική μανία των συνανθρώπων, των Θεών και της φύσης όταν το παραβιάζουν.Τέλος, ο άνθρωπος, δεν υπάρχει στην αισχύλεια τραγωδία ως άτομο αλλά ως στοιχείο της ανθρώ-πινης κοινωνίας, της κοινωνίας των Θεών και τελικά ίδιας της φύσης. Φιλολογική ομάδα ΚΑΚΤΟΥ
σημείωση
Ο Αισχύλος, είναι ο πρώτος δραματουργός που καθιέρωσε τον θεατρικό διάλογο με τη μορφή που τον εννοούμαι σήμερα.(μέχρι τότε οι τραγωδίες ήταν μόνο χορικά μέρη και ήταν ουσιαστικά θρη-σκευτικοί ύμνοι)
Επίσης ο Αισχύλος είναι ο πρώτος που χρησιμοποιεί θεατρικά σκηνικά και επιμελείται τη σκηνική παρουσία των υποκριτών. (ηθοποιών)
Χ.Λ.
Σημείωμα για την τριλογία
Η τραγωδία Χοηφόροι, αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας «Ορέστεια». Ο Αισχύλος, κάνει με την τριλογία, στροφή από την παθητική περιγραφή γεγονότων, στην ενεργό επί σκηνής δράση. Συνομωσίες, φόνοι, εκδίκηση, επερχόμενη τιμωρία, συνθέτουν την πλοκή αυτού του έρ-γου, δημιουργώντας έντονα και εναλλασσόμενα συναισθήματα στον θεατή ή τον αναγνώστη.
Στην πρώτη τραγωδία της τριλογίας που έχει τίτλο «Αγαμέμνων», διακρίνονται δύο ενότητες.Στην πρώτη γίνεται η προετοιμασία των θεατών για να εισαχθούν ομαλά στη τραγωδία και έχοντας πλήρη επίγνωση των γεγονότων. Ενώ στη δεύτερη ενότητα, τοποθετείται το κύριο βάρος της δράσης, με την επιστροφή στο Άργος του Αγαμέμνονα, από τον πόλεμο της Τροίας, με την ραγδαία εξέλιξη των γεγονότων, που καταλήγουν στη δολοφονία του, από την σύζυγό του Κλυταιμνήστρα που τον εκδικείται για τη θυσία της κόρης τους Ιφιγένειας στην Αυλίδα, προκειμένου να φυσήξει ούριος άνεμος και να μπορέσουν να αποπλεύσουν τα καράβια των Ελλήνων για την εκστρατεία στην Τροία. Στην δολοφονία, συνένοχό της έχει τον εραστή της Αίγισθο.
Στο δεύτερο μέρος της τριλογίας, στις «Χοηφόρους», η δράση αρχίζει αμέσως, γιατί οι θεατές υποψιασμένοι πλέον από τον «Αγαμέμνονα», μπορούν άμεσα να παρακολουθήσουν τα τεκταινόμενα.
Ο Ορέστης επιστρέφει για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του. Τον αναγνωρίζει στον τάφο του Αγαμέμνονα η αδελφή του Ηλέκτρα, που έχει έλθει με άλλες γυναίκες, σταλμένη από το παλάτι, να προσφέρει σπονδές (χοές). Ο Ορέστης εκδικείται τον φόνο του πατέρα του, σκοτώνο-ντας τους υπαίτιους, Αίγισθο και Κλυταιμνήστρα και καταδιώκεται από τις Ερινύες.
Στις «Ευμενίδες», το τρίτο μέρος της τριλογίας, ο Ορέστης καταδιωκόμενος από τις Ερινύες, καταφεύγει στο ναό του Απόλλωνα για να προσευχηθεί και να εξαγνιστεί. Εκεί θα γίνει και η τελική του δίκη από τους Θεούς, ενώ θα έχει συμπαραστάτιδα την Παλλάδα Αθηνά. Η δίκη θα γίνει και ο Ορέστης θα αθωωθεί από τους Θεούς και οι Ερινύες θα μετατραπούν σε προστατευτικά πνεύματα.
Η βασική λοιπόν αρχή που διέπει όλη την τριλογία και επισημαίνεται ήδη από το πρώτο μέρος, είναι η απόδοση δικαιοσύνης. Όποιος παραβαίνει το νόμο τιμωρείται. Η τιμωρία είναι αναπόφευκτη και υπαγορεύεται από τους άγραφους και αιώνιους νόμους των Θεών.
Καμιά φορά την απόδοση της τιμωρίας αναλαμβάνει κάποιος ανόσιος άνθρωπος, που στη συνέχεια όμως, οφείλει να τιμωρηθεί κι αυτός. Προφητικά, ο μυθικός μάντης Κάλχας, προειδοποιεί ότι η νίκη που επιτυγχάνεται με έγκλημα, οδηγεί στο έγκλημα. Στην τριλογία του Αισχύλου επιβεβαιώνονται τα λόγια του Κάλχα.Όλοι οι ήρωες, υποκινούνται από τα μύχια πάθη τους.Ο Αγαμέμνονας, βεβήλωσε ναούς των Θεών, παραβίασε θεϊκούς και ανθρώπινους νόμους, θυσίασε τη κόρη του Ιφιγένεια, όμως ο ίδιος δεν έχει συνείδηση των αμαρτιών του. Αισθάνεται μάλλον ευνοούμενος των Θεών και αξιόλογος άνθρωπος. Ο ατιμωτικός θάνατός του, είναι συνέπεια της εξ’ αίματος έχθρας. Ο Αίγισθος έχει κάθε δικαίωμα να εκδικηθεί τον φόνο των αδελφών του από τον πατριάρχη του οίκου των Ατρειδών τον Ατρέα, σκοτώνοντας τον γιό του, Αγαμέμνονα. Η Κλυταιμνήστρα, έχει επίσης τους προσωπικούς της λόγους. Τον θάνατο της Ιφιγένειας, την απιστία του Αγαμέμνονα με την Κασσάνδρα και τον έρωτά της για τον Αίγισθο. Αυτοί όμως οι ανθρώπινοι λόγοι, γίνονται όργανα για κάτι υπεράνθρωπο και αιώνιο. Τα νήματα των ανθρώπινων σκέψεων και πράξεων κινούν οι Θεοί.Στις αισχυλικές τραγωδίες η έννοια του Θεού, υπερβαίνει τον ανθρώπινο νόμο και οι άνθρωποι, όργανα στα χέρια των Θεών, αναγκάζονται να επιβάλλουν τη δικαιοσύνη και να επαναφέρουν την ισορροπία του κόσμου.
Η υπόθεση και η δική μας παρουσίαση
η δράση εκτυλίσσεται στο Άργος, όπου μετά τη δολοφονία του Αγαμέμνονα βασιλεύουν οι φονιάδες του, Κλυταιμνήστρα και Αίγισθος. Ο Ορέστης, γιός της Κλυταιμνήστρας και του δολοφονημένου Αγαμέμνονα, χρόνια απών από την πόλη του επιστρέφει για να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα του. Θα συναντηθεί τυχαία με την αδελφή του Ηλέκτρα, που ναι μεν ζει στο παλάτι, όμως έχει την τύχη δούλας. Η Ηλέκτρα έχει έλθει στο τάφο του πατέρα της να κάνει σπονδές και εκεί θα αναγνωρίσει τον αδελφό της, από μια μπούκλα των μαλλιών του. Αυτός θα της αποκαλύψει τον λόγο της επιστροφής του, και συνεπι-κουρούμενος από το χορό, θα στήσει ένα σχέδιο και υποκρινόμενος τον ξένο επισκέπτη που φέρνει το μαντάτο του θανάτου του, θα μπει στο παλάτι και θα τιμωρήσει τους φονιάδες. Μετά όμως από αυτό, οι Ερινύες, αόρατες για όλους τους άλλους, εκτός του Ορέστη, θα έλθουν για να του επιβάλλουν τη δίκαιη τιμωρία του για το αμάρτημα της μητροκτονίας.
σήμερα
χρησιμοποιώντας σαν καμβά την τραγωδία του Αισχύλου Χοηφόροι, και στηριζόμενοι σε μια σχετικά ελεύθερη απόδοση, θα στήσουμε ένα θεατρικό δρώμενο, ακριβώς πάνω στο πάθος των ανθρώπων για εκδίκηση αλλά και την τιμωρία που την ακολουθεί.Θα ξεκινήσουμε με μια αφήγηση και χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά αλλά και μηχανικά μέσα, θα βάλουμε τον θεατή στην αρχή της ιστορίας μας. Από την θυσία της Ιφιγένειας στη Αυλίδα, (που είναι και ο κυριότερος λόγος που η Κλυταιμνήστρα ζητάει τον θάνατο του συζύγου της Αγαμέμνονα), θα μεταφερθούμε στην Τροία και από εκεί πίσω στο Άργος, όταν επιστρέφει θριαμβευτής ο αρχηγός των Ελλήνων και αντί για τιμές τον περιμένει ο θάνατος. Κατά τη διάρκεια του έργου, θα αλλάζει και το σκηνικό, και από μια τεράστια οθόνη που θα είναι στην αρχή, θα μεταλλαχθεί στον χώρο ταφής του Αγαμέμνονα και μετά σε παλάτι.
Το έργο θα εξελιχθεί σε δύο σκηνές ίδιου χρόνου. (περίπου 15 – 20 λεπτά η κάθε μια).
Ο λόγος που επέλεξα να αποδώσουμε θεατρικά αυτό το συγκεκριμένο κείμενο, εκτός της πρόκλησης που περιέχει μια αισχυλική τραγωδία, είναι το ότι στην ανάγνωση του, με απασχόλησε πολύ σοβαρά ο λόγος που ο Ορέστης ζητάει εκδίκηση. Ενώ γνωρίζει τους λόγους που οδήγησαν στη δολοφονία του πατέρα του, αυτός τους αντιπαρέρχεται, «ξεχνάει» την θυσία της αδελφής του Ιφιγένειας, και με μανία ζητάει το κεφάλι της μητέρας του. Ο λόγος είναι άραγε μόνο η τυφλή εκδίκηση; Η υπάρχει και κάτι ακόμα; Το αρχικό κείμενο, αναφέρεται συχνά πυκνά, στον πλούτο που έχασε και τώρα θα αποκτήσει πάλι, αλλά και στην εξουσία και τη δύναμη που θα του ανήκε κληρονομικά, αλλά δεν την έχει. Αυτά τα στοιχεία τα αφαίρεσα από το δικό μας κείμενο, (γιατί δεν ήθελα να ταυτίσει ο θεατής, την ανάγκη για εκδίκηση μόνο με τα υλικά αγαθά), και κράτησα μόνο την ανιδιοτελή ανάγκη για εκδίκηση, για αυτοδικία. Έτσι διαμορφώθηκε ένα καινούριο κείμενο που περιέχει το πάθος των ανθρώπων για την εφαρμογή του εβραϊκού νόμου που ορίζει το «οφθαλμό αντί οφθαλμού». Ένα πάθος και ένα ερώτημα βαθειά ανθρώπινο, που δεν αφορά μόνο εκείνη την εποχή αλλά και τη δική μας. Δεν είναι πολύ μακριά η εποχή της κρητικής βεντέτας που όριζε πως η πληρωμή του φόνου πρέπει να γίνεται με φόνο. Πόσοι δεν σκεφτήκαμε βλέποντας ένα αστυνομικό ρεπορτάζ στη τηλεόραση «αν το είχε κάνει σε μένα ή στο παιδί μου, θα τον είχα σκοτώσει με τα ίδια μου τα χέρια».
Στο τέλος του έργου θα πρέπει να παραμείνει αναπάντητο το ερώτημα σε εμάς και στους θεατές μας, εάν η πράξη του Ορέστη ήταν δίκαιη, εάν τελικά η αυτοδικία είναι ο τρόπος να λύνει το ανθρώπινο γένος τις διαφορές του.
Θα υπάρχει το ερώτημα και η διαφωνία φαντάζομαι, για το καλώς είχε ο φόνος; (είτε πρόκειται για τη μάνα είτε όχι), ή είναι το μεγαλύτερο έγκλημα που μπορεί να διαπράξει ο άνθρωπος. Άραγε ένας φόνος για λόγους εκδίκησης είναι δικαιολογημένος φόνος; Θα πρέπει να τιμωρηθεί ο άνθρωπος που αυτοδικεί ή όχι;
Αυτό είναι που θα προσπαθήσουμε να κάνουμε τον θεατή μας να αναρωτηθεί.
Χρίστος Λάτσινος
Τα πρόσωπα
Αφηγητής εισαγωγής
Ορέστης
Κορυφαίος του χορού
Χορός γυναικών με 6 πρόσωπα
Ηλέκτρα
Δούλος
(πρόσωπο που δεν το βλέπουμε, ακούμε μόνο τη φωνή του)
Κλυταιμνήστρα
Τροφός
Αίγισθος
Το Θεατρικό δρώμενο Αισχύλου Χοηφόροι, είναι μια θεατρική παραγωγή προσπάθεια του Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό».
Θα προετοιμαστεί, από τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Φεβρουάριο του 2010,
από τη Θεατρική ομάδα του Συλλόγου, με σκοπό να παρουσιαστεί τον Φεβρουάριο του 2010 σε τέσσερεις παραστάσεις.
Το κείμενο στηρίζεται στo ομότιτλο βιβλίο, των εκδόσεων ΚΑΚΤΟΣ,
της σειράς ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ «Οι Έλληνες».
Πρώτη έκδοση 1992
Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
Πανεπιστημίου 46 Αθήνα
Νεοελληνική απόδοση: Τάκης Ρούσος
Εισαγωγή & σημειώματα: Φιλολογική ομάδα ΚΑΚΤΟΥ
Ελεύθερη απόδοση – προσαρμογή διαλόγων: Χρίστος Λάτσινος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου