Σημείωμα για το έργο.
Tο τραγούδι Του νεκρού αδελφού έρχεται βαθιά μέσα από την εθνική ενδοχώρα. Οι ομηρικοί και οι τραγικοί μύθοι της κλασικής εποχής περνούν – μετά τη διάσπαση της τραγωδίας σε διαλογικά και ασματικά μέρη – στην τραγική παντομίμα, το ορχηστρικό, και το μιμητικό δράμα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, για να τους παραλάβουν ορχήστρες, τραγωδοί, ραψωδοί και μουσικοί για να δημιουργήσουν αυτό που ονομάζουμε λαϊκή παράδοση. Αυτοί θα τους διαδώσουν στους λαούς της Βυζαντινής επικράτειας και έτσι παραφθαρμένοι από τη λαϊκή επεξεργασία θα περάσουν στις τελετουργικές εκδηλώσεις του αγροτικού πληθυσμού. Με αυτό το κυτταρικό υλικό ο ανώνυμος ποιητής θα πλάσει τις παραλογές. Οι ερευνητές θεωρούν ότι η πρώτη εκδοχή Του νεκρού αδελφού, πρέπει να αναζητηθεί στους χρόνους και τους χώρους της ακριτικής ποίησης (9ος μ.Χ. αιώνας).
Πρόκειται για ένα μεγάλο διαβαλκανικό θέμα - μύθο, που περιλαμβάνει όλα τα γνωρί-σματα της πολύπαθης χερσονήσου, το άγριο πάθος, την παγανιστική έξαρση, τη μανία για έρωτα και θάνατο, τον απόλυτο θρήνο. Η ελληνική θυμοσοφία θέλοντας να τονίσει μια μεγάλη, συμφορά χρησιμοποιεί την έκφραση «μάνα με τους εννιά σου γιους, τη μια σου θυγατέρα» ορμώμενη (και ας μην το γνωρίζει) από αυτό ακριβώς το μύθο.
Η διασκευή του σκηνοθέτη Σωτήρη Χατζάκη.
Η θεατρική διασκευή που έχει κάνει αυτός ο εξαιρετικός σκηνοθέτης, αποτελείται από διάσπαρτες Ελληνικές παραλλαγές της παραλογής από την κεντρική Ελλάδα την Κρήτη την Θράκη, την Μακεδονία και Βαλκανικές εκδοχές της παραλογής από τη Σερβία, την Αλβανία , την Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Τέλος συνταιριάζει αφηγήματα, λαϊκά μοιρολόγια και λαϊκά δρώμενα από όλες τις Ελληνικές εκδοχές και εδάφια των Βαλκανικών παραλογών καθώς και κατάρες, επικλήσεις , ανακαλήματα και θρηνητικά παραγγέλματα.
Η σημερινή παρουσίαση.
Σκηνοθετικά, είναι στηριγμένη στη θεατρική διασκευή του Σωτήρη Χατζάκη, υποστηριζό-μενη βεβαίως από πολύ λιγότερα πρόσωπα, και θεατρική έξαρση.
Θα προτιμούσα να το χαρακτηρίζαμε, περισσότερο θεατρικό δρώμενο, και λιγότερο θεατρι-κή παράσταση. Η ηλεκτρονικά ελεγχόμενη εικόνα, εκτός του πρακτικού λόγου –της έλλειψης χώρου, σκηνής, υλικών, και οικονομικών δυνατοτήτων - παίζει το ρόλο του από μηχανής θεού, που αναλαμβάνει να μας μεταφέρει στους διαφορετικούς χώρους του δράματος.
Tο τραγούδι Του νεκρού αδελφού έρχεται βαθιά μέσα από την εθνική ενδοχώρα. Οι ομηρικοί και οι τραγικοί μύθοι της κλασικής εποχής περνούν – μετά τη διάσπαση της τραγωδίας σε διαλογικά και ασματικά μέρη – στην τραγική παντομίμα, το ορχηστρικό, και το μιμητικό δράμα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, για να τους παραλάβουν ορχήστρες, τραγωδοί, ραψωδοί και μουσικοί για να δημιουργήσουν αυτό που ονομάζουμε λαϊκή παράδοση. Αυτοί θα τους διαδώσουν στους λαούς της Βυζαντινής επικράτειας και έτσι παραφθαρμένοι από τη λαϊκή επεξεργασία θα περάσουν στις τελετουργικές εκδηλώσεις του αγροτικού πληθυσμού. Με αυτό το κυτταρικό υλικό ο ανώνυμος ποιητής θα πλάσει τις παραλογές. Οι ερευνητές θεωρούν ότι η πρώτη εκδοχή Του νεκρού αδελφού, πρέπει να αναζητηθεί στους χρόνους και τους χώρους της ακριτικής ποίησης (9ος μ.Χ. αιώνας).
Πρόκειται για ένα μεγάλο διαβαλκανικό θέμα - μύθο, που περιλαμβάνει όλα τα γνωρί-σματα της πολύπαθης χερσονήσου, το άγριο πάθος, την παγανιστική έξαρση, τη μανία για έρωτα και θάνατο, τον απόλυτο θρήνο. Η ελληνική θυμοσοφία θέλοντας να τονίσει μια μεγάλη, συμφορά χρησιμοποιεί την έκφραση «μάνα με τους εννιά σου γιους, τη μια σου θυγατέρα» ορμώμενη (και ας μην το γνωρίζει) από αυτό ακριβώς το μύθο.
Η διασκευή του σκηνοθέτη Σωτήρη Χατζάκη.
Η θεατρική διασκευή που έχει κάνει αυτός ο εξαιρετικός σκηνοθέτης, αποτελείται από διάσπαρτες Ελληνικές παραλλαγές της παραλογής από την κεντρική Ελλάδα την Κρήτη την Θράκη, την Μακεδονία και Βαλκανικές εκδοχές της παραλογής από τη Σερβία, την Αλβανία , την Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Τέλος συνταιριάζει αφηγήματα, λαϊκά μοιρολόγια και λαϊκά δρώμενα από όλες τις Ελληνικές εκδοχές και εδάφια των Βαλκανικών παραλογών καθώς και κατάρες, επικλήσεις , ανακαλήματα και θρηνητικά παραγγέλματα.
Η σημερινή παρουσίαση.
Σκηνοθετικά, είναι στηριγμένη στη θεατρική διασκευή του Σωτήρη Χατζάκη, υποστηριζό-μενη βεβαίως από πολύ λιγότερα πρόσωπα, και θεατρική έξαρση.
Θα προτιμούσα να το χαρακτηρίζαμε, περισσότερο θεατρικό δρώμενο, και λιγότερο θεατρι-κή παράσταση. Η ηλεκτρονικά ελεγχόμενη εικόνα, εκτός του πρακτικού λόγου –της έλλειψης χώρου, σκηνής, υλικών, και οικονομικών δυνατοτήτων - παίζει το ρόλο του από μηχανής θεού, που αναλαμβάνει να μας μεταφέρει στους διαφορετικούς χώρους του δράματος.
Η αντίληψη μου για τον τρόπο που έπρεπε να παρουσιαστεί αυτό το έργο, έφερε τους αδελ-φούς της Αρετής, να αντιπροσωπεύουν 8 φωτεινές δέσμες, για όσο χρόνο είναι ζωντανοί, ενώ θα σβήσουν όταν θα επέλθει ο θάνατός τους.
Ο Κωσταντής, το ένα από τα τρία πρωταγωνιστικά τραγικά πρόσωπα, βρίσκεται επί σκηνής για όσο διάστημα είναι στη ζωή, ενώ κινείται στο χώρο της σκιάς μετά το θάνατό του. Θα παρουσιαστεί όμως στην αδελφή του Αρετή – το δεύτερο πρωταγωνιστικό πρόσωπο του έργου - σαν ζωντανός, εξαπατώντας την, γιατί εκείνη αγνοεί τη συμφορά. Θα την οδηγήσει στη Μάνα, περνώντας διαδοχικά και από τους δυο κόσμους.
Η τραγική φιγούρα της Μάνας, θα αρνηθεί, θα πονέσει, θα δυστυχήσει και τέλος θα καταραστεί το νεκρό γιο της, θεωρώντας τον υπεύθυνο για την απώλεια του στερνού της παιδιού, που δεν είναι άλλο από την μονάκριβή της κόρη, την Αρετή.
Οι δύο χοροί, ανδρών και γυναικών, που αποτελούνται από τρία πρόσωπα ο καθένας, (ο αριθμός 3 είναι πολύ σημαντικός στην λαϊκή αλλά και θρησκευτική μας παράδοση) θα παίξουν το ρόλο της συνείδησης και των ερινυών του κάθε προσώπου, αναλόγως κάθε φορά, πως προστάζει το κείμενο.
Τέλος, οι δύο ενδιάμεσοι αφηγητές, είναι ένα εύρημα της διασκευής του Σωτήρη Χατζάκη (ο ένας εξ’ αυτών εμφανίζεται ως Λευκή γριά) τοποθετούνται στο ρόλο των ιεροπρακτών, με συνειδητό ρόλο, να συνδράμουν ο καθένας το χορό που αντιπροσωπεύει, αλλά ταυτοχρόνως να δέσουν την αφηγηματική δομή του έργου. Προς επίρρωση των λεγομένων τους (των χορών) θα θυμώσουν, θα επιβάλλουν, θα συναινέσουν μαζί τους, θα αρνηθούν μερικές φορές, αντιτιθέμενοι στην αρχική τους αποστολή.
Η ομιλία – προφορά των ομιλητών και των ηθοποιών διαφέρει από στίχο σε στίχο και αυτό συμβαίνει γιατί έχω δανειστεί αναλόγως της λυρικότητας, διαφορετικές εκδοχές του μύθου
από όσες αναφέρονται. Υπάρχουν εδάφια από μια εκδοχή της Γορτυνίας, άλλα από την Κρητική, άλλα από της Μάνης, ακόμα και από την Αθήνα.
Χρίστος Λάτσινος
Η θεατρική διασκευή Του νεκρού από τον Σωτήρη Χατζάκη κυκλοφορεί σε από τις εκδόσεις IANOS, σειρά «μικρός IANOS» 2006
Η τραγική φιγούρα της Μάνας, θα αρνηθεί, θα πονέσει, θα δυστυχήσει και τέλος θα καταραστεί το νεκρό γιο της, θεωρώντας τον υπεύθυνο για την απώλεια του στερνού της παιδιού, που δεν είναι άλλο από την μονάκριβή της κόρη, την Αρετή.
Οι δύο χοροί, ανδρών και γυναικών, που αποτελούνται από τρία πρόσωπα ο καθένας, (ο αριθμός 3 είναι πολύ σημαντικός στην λαϊκή αλλά και θρησκευτική μας παράδοση) θα παίξουν το ρόλο της συνείδησης και των ερινυών του κάθε προσώπου, αναλόγως κάθε φορά, πως προστάζει το κείμενο.
Τέλος, οι δύο ενδιάμεσοι αφηγητές, είναι ένα εύρημα της διασκευής του Σωτήρη Χατζάκη (ο ένας εξ’ αυτών εμφανίζεται ως Λευκή γριά) τοποθετούνται στο ρόλο των ιεροπρακτών, με συνειδητό ρόλο, να συνδράμουν ο καθένας το χορό που αντιπροσωπεύει, αλλά ταυτοχρόνως να δέσουν την αφηγηματική δομή του έργου. Προς επίρρωση των λεγομένων τους (των χορών) θα θυμώσουν, θα επιβάλλουν, θα συναινέσουν μαζί τους, θα αρνηθούν μερικές φορές, αντιτιθέμενοι στην αρχική τους αποστολή.
Η ομιλία – προφορά των ομιλητών και των ηθοποιών διαφέρει από στίχο σε στίχο και αυτό συμβαίνει γιατί έχω δανειστεί αναλόγως της λυρικότητας, διαφορετικές εκδοχές του μύθου
από όσες αναφέρονται. Υπάρχουν εδάφια από μια εκδοχή της Γορτυνίας, άλλα από την Κρητική, άλλα από της Μάνης, ακόμα και από την Αθήνα.
Χρίστος Λάτσινος
Η θεατρική διασκευή Του νεκρού από τον Σωτήρη Χατζάκη κυκλοφορεί σε από τις εκδόσεις IANOS, σειρά «μικρός IANOS» 2006
ανέβηκε σε αυτή τη μορφή την περίοδο 2000-2001 από το Κ.Θ.Β.Ε.
Το έργο θα παιχτεί το Σάββατο 21 Φεβρουαρίου στο Πνευματικό ''Ευανθία Καρβέλη''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου